باکتری‌های دهان بخش طبیعی از اکوسیستم دهانی ما هستند. این باکتری‌ها می‌توانند در حفظ سلامت دهان و پیشگیری از بیماری‌های دهانی مؤثر باشند. با این حال، در صورت که تعادل این باکتری‌ها به هر دلیلی به هم خورد و به وجود مشکلاتی مانند تجمع پلاک، بوی نامطبوع دهان یا عفونت‌های دهانی بیشتر از حد، ممکن است نیاز به مراجعه به دندانپزشک داشته باشید. منظور از باکتری‌های دهان معمولا باکتری‌هایی هستند که در دهان و دندان‌ها زندگی می‌کنند و می‌توانند عوارض متفاوتی از جمله تجمع پلاک، تولید اسید و غیره را ایجاد کنند.
رابطه مسواک زدن و بیماری‌های قلبی
مطالعات نشان داده‌اند که بهداشت دهانی نقش مهمی در پیشگیری از بیماری‌های قلبی دارد. برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که وجود عفونت‌های دهانی نظیر التهاب لثه می‌تواند باعث وارد شدن باکتری‌ها به جریان خون شود و به عنوان عوامل خطرساز برای بیماری‌های قلبی عروقی شناخته شوند. در این زمینه، بهداشت دهانی منظم از جمله مسواک زدن، استفاده از نخ دندانی و مراقبت‌های دهانی دیگر می‌تواند به پیشگیری از بیماری‌های قلبی کمک کند.
رابطه مسواک زدن و بیماری ریه
مراقبت از دهان و بهداشت دهانی اهمیت زیادی در جلوگیری از بیماری‌های ریه دارد. باکتری‌ها و ویروس‌های موجود در دهان می‌توانند به راحتی به ریه‌ها منتقل شوند و عفونت‌های ریه‌ای مانند عفونت‌های ریه‌ای و آمبولی ریه ایجاد کنند. به همین دلیل، مسواک زدن و بهداشت دهانی منظم می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های ریه و افزایش سلامت ریه‌ها مؤثر باشد. همچنین، از آنجا که عفونت‌های دهانی می‌توانند عوارض جانبی جدی برای سلامتی ریه‌ها داشته باشند، اهمیت بهداشت دهانی و مراقبت از دهان برای حفظ سلامتی ریه‌ها بیشتر مشخص می‌شود.
فقط چند دقیقه پس از اتمام مسواک زدن، یک لایه چسبنده از باکتری‌ها که به عنوان پلاک شناخته می‌شوند، شروع به پوشاندن دندان‌ها می‌کنند. تحقیقات نشان داده که پلاک ماندگار می‌تواند باعث ایجاد ذات الریه (سینه پهلو یا پنومونی) شود. این به این دلیل است که باکتری‌ها می‌توانند از طریق دندان‌ها و با تنفس فرد به سمت ریه‌ها حرکت کنند و در آنجا باعث عفونت شوند.
رابطه مسواک زدن و بیماری دیابت
بهداشت دهانی در مدیریت دیابت نقش مهمی دارد. افراد دیابتی بیشتر به عفونت‌های دهانی و مشکلات دهانی نظیر التهاب لثه مبتلا می‌شوند. این عوارض می‌تواند کنترل قند خون را دچار مشکل کند و برعکس، قند خون بالا نیز می‌تواند منجر به التهابات دهانی شود. مسواک زدن و بهداشت دهانی منظم می‌تواند به کنترل عفونت‌های دهانی و پیشگیری از مشکلات دهانی کمک کرده و در مدیریت بهتر دیابت موثر باشد. از این رو، افراد دیابتی باید به بهداشت دهانی خود ویژه توجه داشته باشند و به منظمی مسواک بزنند.
در واقع، احتمال ابتلا به بیماری لثه در افراد دیابتی بیشتر است. این به این دلیل است که سطوح بالای قند خون ( نشانه دیابت کنترل نشده ) می تواند رشد بیش از حد باکتری‌های مضر در دهان را تحریک کند. این باکتری می‌تواند منجر به انواع مختلفی از عفونت‌ها در دهان شود که باعث افزایش التهاب در جریان خون و افزایش سطح قند خون شود و مدیریت این بیماری را سخت تر کند.
رابطه مسواک زدن و بیماری زوال عقل
مراقبت از دهان و بهداشت دهانی منظم می‌تواند تأثیر مهمی بر سلامت عمومی بدن داشته باشد، از جمله حفظ سلامت عقل. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که وجود التهاب‌ها و عفونت‌های دهانی می‌توانند باعث افزایش خطر بروز بیماری‌های عقلی مانند آلزایمر شوند. به عنوان مثال، باکتری‌های موجود در دهان می‌توانند به رگ‌های خونی مغز وارد شده و فرایندهای التهابی را در مغز ایجاد کنند. از این رو، مسواک زدن و بهداشت دهانی منظم می‌تواند به پیشگیری از التهابات دهانی و حفظ سلامت عقل کمک کند.
استفاده از نخ دندان می‌تواند کلید حفظ شکل دندان ها با افزایش سن باشد. یک مطالعه جدید روی ۲۸۰۰۰ بیمار در تایوان (چین تایپه) نشان داد افرادی که بیش از یک دهه بیماری مزمن لثه داشتند، ۱.۷ برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری آلزایمر (شایع‌ترین شکل زوال عقل) هستند. دانشمندان حتی شواهدی از باکتری‌هایی که باعث بیماری لثه می‌شوند در مغز افرادی که به دلیل ابتلا آلزایمر در گذشته‌اند، پیدا کرده‌اند. کارشناسان بر این باورند که سموم می‌توانند از خون به مغز بروند، جایی که در طول زمان باعث آسیب طولانی مدت می‌شوند.
رابطه مسواک زدن و بیماری سرطان
مسواك‌نزدن همچنین می‌تواند خطر ابتلا به بعضی از انواع سرطان‌ها را در انسان بیشتر كند. به طور كلی افرادی كه به بهداشت دندان و لثه‌های خود توجه نشان می‌دهند با احتمال ۱۴ درصد كمتر به سرطان دچار می‌شوند. در بعضی موارد، ارتباط بین بیماری‌های لثه و سرطان بسیار بیشتر است. برای مثال یك فرد با دندان‌های خراب و لثه‌های متورم با احتمال ۴۹ درصد بیشتر از دیگران ممكن است به سرطان كلیه دچار شود. احتمال ابتلای این شخص به سرطان‌های لوزالمعده و خون هم به ترتیب ۵۴ و ۳۰ درصد نسبت به سایرین بیشتر است.
دیدگاه برخی متخصصان بر این است که تورم و بیماری‌های مزمن لثه می‌تواند منجر به ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن انسان شده و سلول‌های او را در برابر تومورهای سرطانی آسیب‌پذیر كند. بعضی دیگر از محققان هم معتقدند، باكتری‌های موجود در پلاك‌های دندانی به طور مستقیم می‌تواند منجر به تولید بافت‌های سرطانی در اعضای حیاتی بدن شوند.
رابطه مسواک زدن و بیماری پوکی استخوان
از سویی دیگر در افرادی كه مسواك نمی‌زنند به تدریج استخوان‌های دندان كه در ریشه آن قرار گرفته‌اند، تحلیل رفته و از بین می‌روند. این عامل باعث از بین رفتن بافت نرم لثه در اطراف دندان شده و در نهایت باعث تخریب كامل دندان می‌شود. این وضعیت در بعضی از مبتلایان به بیماری لثه می‌تواند نشان‌دهنده ابتلای آنها به بیماری پوكی استخوان باشد.
در افراد مبتلا به این بیماری تراكم استخوانی به تدریج كاهش پیدا كرده و استخوان‌ها به تدریج ضعیف می‌شوند. این موضوع به خصوص در میان زنان بالای ۵۰ سال اهمیت بیشتری پیدا می‌كند. بعد از رسیدن به سن یائسگی، تراكم بافت استخوانی در زنان كاهش می‌یابد كه یكی از دلایل اصلی آن ایجاد تغییرات هورمونی در بدن است. دانشمندان معتقدند، زنانی كه زیاد به دندانپزشك مراجعه می‌كنند، حتما باید یك بار آزمایش تراكم استخوان را هم انجام دهند تا از ابتلا نداشتن خود به پوكی استخوان اطمینان پیدا كنند.