راه‌های مراقبت از دندان‌ کودکان و بزرگسالان که نیاز شما به دندانپزشکی را کاهش می‌دهد!

در این مطلب از الف به بهانه روز دندانپزشک مصادف با ۲۳ فروردین، درباره راه‌های مراقبت از دندان‌ صحبت خواهیم کرد؛ چگونه از دندان‌های بزرگسالان و کودکان مراقبت کنیم، چه بخوریم که برای دندان‌ها مفید باشند و طب سنتی چه نظری می‌تواند درباره سلامت دندان‌ها داشته باشد.

دندان‌ها عمدتا از مواد معدنی تشکیل شده‌اند که با گذر زمان ممکن است پلاک‌ها که یک لایه نازک باکتری چسبنده و بی‌رنگ هستند به سطح دندان‌هایتان بچسبند. این اتفاق زمانی می‌افتد که باکتری‌ها از مواد غذایی شیرین تغذیه کنند، زیرا بعد از آن اسیدهایی تولید می‌کنند که مینای دندان را از بین می‌برد و شما راه‌های مراقبت از دندان‌ را انجام نمی‌دهید.. استفاده از سیگار و قلیان یکی از مهمترین عوامل خطرناک مرتبط با بیماری لثه است.

در ادامه راه‌های مراقبت از دندان را باهم بررسی می‌کنیم:

۱. دو بار در روز به مدت دو دقیقه مسواک بزنید

بر اساس نظر انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA) یکی از راه‌های مراقبت از دندان‌ این است دندان‌های خود را دو دقیقه در روز و به مدت دو بار در روز، مسواک بزنید. این کار دندان‌های شما را در بهترین فرم خود نگه می‌دارد. مسواک‌زدن دندان‌ها و زبان با یک مسواک نرم و خمیردندان حاوی فلوراید باعث پاک‌سازی غذا و باکتری از دهان می‌شود. مسواک زدن همچنین ذراتی را که دندان های شما را می خورد و باعث پوسیدگی می شوند، از بین می برد.

چطور مسواک بزنیم؟

یکی از راه‌های مراقبت از دندان صحیح مسواک زدن است. روش صحیح مسواک کردن به طور موثری دندان و لثه‌ها را پاک می‌کند. نکات زیر را در ذهن داشته باشید:

• از یک مسواک نرم استفاده کنید: برای جلوگیری از آسیب به مینای دندان، فقط از مسواک نرم استفاده کنید.

• در زاویه 45 درجه مسواک بزنید: زاویه مسواک مهم است، مسواک باید با زاویه 45 درجه در برابر دندان به روی خط لثه قرار داده شود.

• به درستی حرکت دهید: با استفاده از حرکات ملایم عقب، جلو و دایره‌ای کوچک، تمام سطوح دندان به آرامی مسواک زده می‌شود، از چرخش یا تراشیدن جلوگیری کنید.

• زبان را مسواک بزنید: از مسواک خود برای مسواک زدن آرام زبان استفاده کنید.

• بعد از مسواک زدن دهان را تمیز نگهدارید: 30 دقیقه پس از مسواک از غذا خوردن جلوگیری کنید.

• تعوبض مسواک: مسواک باید حداقل هر 3 ماه و همچنین پس از هر گونه بیماری تعویض شود.

۲. از راه‌های مراقبت از دندان‌ مسواک صبحگاهی است

دمای داخلی دهان37 درجه سانتیگراد است. به این معنا که گرم و مرطوب، پر از ذرات غذا و باکتری است. تمامی این موارد منجر به رسوباتی به نام پلاک می‌شوند. هنگامی که تجمع پیدا می‌کند، روی دندان‌های شما کلسیفیه یا سفت می‌شود و تارتار ایجاد می‌کند که به آن جرم نیز می‌گویند. تارتار نه تنها لثه های شما را تحریک می کند، بلکه می تواند منجر به بیماری لثه و همچنین بوی بد دهان شود حتما صبح مسواک بزنید تا از شر پلاک هایی که در طول شب ایجاد می شود خلاص شوید.

۳. بیش از حد مسواک نزنید

از راه‌های مراقبت از دندان‌ بیش از حد مسواک نزدن است. اگر بیش از دو بار در روز مسواک بزنید، در مجموع بیش از چهار دقیقه، می توانید لایه مینای دندان را که از دندان های شما محافظت می کند، از بین ببرید.

وقتی مینای دندان وجود ندارد، لایه ای از عاج را در معرض دید قرار می دهد. عاج دارای سوراخ های ریزی است که به انتهای عصبی منتهی می شود. وقتی این نواحی تحریک می شوند، ممکن است انواع درد را احساس کنید. بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، تقریباً 20 درصد از بزرگسالان، درد و حساسیت دندان های خود را تجربه کرده اند.

۴. برای مراقبت از دندان خیلی سفت مسواک نزنید

دندان های خود را طوری مسواک بزنید که انگار آن ها را جلا می دهید.

۵. هر روز از نخ دندان استفاده کنید

نخ دندان ذراتی را که مسواک زدن ازبین نمی‌برد، برمی‌دارد. همچنین پلاک ها را از بین می برد و با این کار از ایجاد تارتار جلوگیری می کند. در حالی که پاک کردن پلاک ها آسان است، برای برداشتن جرم دندان به دندانپزشک نیاز دارید. نخ دندان کشیدن یکی از مهم‌ترین راه‌های مراقبت از دندان‌ است.

نخ دندان کشیدن یک روش خوب برای از بین بردن پلاک و ذرات مواد غذایی است که مسواک های شما قادر به از بین بردن آن ها نیستند.. ناحیه زیر خط لثه و فضای بین دندان‌ها، مناطقی آسیب پذیری و حساس هستند که پلاک می‌تواند در آنجا رسوب کند و به حفره تبدیل شود. اگر به طور منظم از نخ دندان استفاده نکنید، ته نشینی پلاک و رسوبات می‎تواند علاوه بر بیماری‌های لثه‌ای منجر به ایجاد حفره در دندان نیز خواهد شد.

نحوه استفاده از نخ دندان

اکثر متخصصان بهداشت دهان و دندان توصیه می کنند که نخ را به آرامی تا انتهای لثه فشار دهید (مواظب باشید که فشار زیاد وارد نکنید تا لثه آسیب نبیند) مهم است که از کشیدن نخ دندان به بالا و پایین بین دندان ها خودداری کنید، این کار باعث ایجاد درد و خونریزی می شود و پلاک را به طور موثر از بین نمی برد.

۶. اجتناب از خوردن و نوشیدن بعد از مسواک زدن

پس از مسواک زدن شبانه، از خوردن و نوشیدن (به جز آب) خودداری کنید. این کار به مینای دندان‌ها فرصت می‌دهد تا در طول شب بازسازی شود و از تجمع پلاک‌های جدید جلوگیری می‌کند.

۷. استفاده از محافظ دندان (در صورت نیاز)

اگر دندان قروچه می‌کنید یا از محافظ دندان استفاده می‌کنید، حتماً آن را قبل از خوابیدن بگذارید. این کار به محافظت از دندان‌ها در برابر ساییدگی و آسیب‌های ناشی از دندان قروچه کمک می‌کند.

۸. نوشیدن آب فراوان

نوشیدن آب فراوان یکی از راه‌های مراقبت از دندان و روش‌های ساده و موثر برای مراقبت از دندان‌ها و حفظ بهداشت دهان است. یکی از مزایای نوشیدن آب فراوان این است که با شستشوی دهان و شستشوی ذرات غذایی روی دندان‌ها کمک می‌کند. آب می‌تواند ذرات غذایی را از روی دندان‌ها و میان دندان‌ها بشوید و بردارد. این کار می‌تواند از تجمع پلاک و رسوبات روی دندان‌ها جلوگیری کند و احتمال بروز تسوس و بیماری‌های لثه را کاهش دهد.

همچنین، نوشیدن آب فراوان می‌تواند به تولید بیشتر بزاق کمک کند. بزاق، که یک ماده طبیعی حاوی مواد ضد باکتری و نیز عناصر مغذی است، می‌تواند به حفظ سلامت دهان و دندان‌ها کمک کند. بزاق با شستشوی طبیعی دهان، باکتری‌ها را از بین ببرد و اسیدهای تولید شده را تعادل بدهد.

همچنین، آب نوشیدنی‌ ای بدون اسید است و به همین دلیل می‌تواند از خراب شدن مینای دندان‌ها جلوگیری کند. مواد شیرین مانند نوشیدنی‌های گازدار و شربت‌های شیرین باعث تولید اسید در دهان می‌شوند که می‌تواند به ضعف و خرابی دندان‌ها منجر شود. با نوشیدن آب فراوان، می‌توان این تأثیرات ضار را کاهش داد و دندان‌ها را محافظت کرد.

۹. عدم خوابیدن بلافاصله بعد از خوردن غذا

یکی از موارد ضروری راه‌های مراقبت از دندان، نخوابیدن بلافاصله بعد از غذا است.

اگر بلافاصله بعد از صرف غذا بخوابیم‌، غذای خورده‌ شده در معده فاسد می‌شود و بخارهای متصاعد شده از این فساد غذا با ورود به حفره دهانی، به بافت دندان و مینای آن آسیب می‌رساند.

همچنین شما نباید بر روی معده خود بخوابید این کار تنفس شما را به هم می ریزد و به مرور روی دندان ها اثر می‌گذارد و باعث پوسیدگی آنها می‌شود.

۱۰. پرهیز از تنفس از طریق دهان

تنفس از طریق دهان می تواند به مشکلات دندان منجر شود.

۱۱. پرهیز از خوردن غذاها و نوشیدنی‌ های بسیار خنک یا بسیار گرم

یکی دیگر از راه‌های مراقبت از دندان و کنترل پوسیدگی، باید از غذاها و نوشیدنی های خیلی داغ یا خیلی سرد مثل چای داغ، آب داخل یخچال، شربت های تگری خودداری کرد.

۱۲. اجازه ندهید دهان شما خشک شود

اگر احساس کردید دهان شما خشک شده است، حتماً جرعه جرعه آب بنوشید. خشکی دهان به سلامت دندان آسیب می‌رساند

۱۳. بلافاصله پس از غذا خوردن مسواک نزنید

لطفاً توجه داشته باشید که مسواک زدن دندانهای شما بلافاصله پس از خوردن غذا ممکن است روی مینای دندان شما تأثیر منفی بگذارد ، خصوصاً اگر چیزی اسیدی مصرف کرده اید. باید حدود 30 دقیقه از مسواک زدن خودداری کنید .

۱۴. چکاپ های دوره ای دندان

در اغلب مواقع افراد تا زمانی که آسیبی به دندان‌هایشان وارد نشده و نیاز به درمان نداشته باشند، معمولا به دندان‌پزشک مراجعه نمی‌کنند. در صورتی که این کار کاملا اشتباه بوده و می‌تواند باعث کاهش طول عمر دندان‌ها شود. در بسیاری از مواقع شما می‌توانید با مراجعه به‌موقع به دندان‌پزشکی، وضعیت دندان‌های خود را در وضعیت بهتر و مطلوب‌تری قرار دهید.

بر این اساس توصیه می‌کنیم هر 6 ماه یک بار برای چکاپ و معاینه به دندان‌پزشک مراجعه کنید. این کار می‌تواند باعث پیشگیری از وارد شدن آسیب‌های مختلف به دندان‌های شما شود. در چنین حالتی اگر پوسیدگی یا آسیب‌های مختلفی در دندان‌های شما وجود داشته باشد، با اقدام به‌موقع می‌توانید درمان را شروع کنید.

۱۵. لثه های خود را سالم نگه دارید

مواد مضر و بدشکلی به نام پلاک همیشه روی دندان های شما شکل می گیرد. اگر آن را برطرف نکنید، در دراز مدت می‌تواند باعث بروز درد، تورم و حتی خونریزی در لثه شود. پلاک دندان حتی می‌تواند باعث بروز عفونت‌هایی شود که به استخوان فک نیز سرایت کرده و به آن آسیب وارد می‌کند.

این وضعیت موسوم به پریودنتیت است و توسط دندانپزشک شما درمان خواهد شد. اگر برای مداوای پریودنتیت در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه نکنید، احتمال این می‌رود که به زودی دچار درد و عفونت در لثه و دندان شوید. در صورت بروز عفونت، ممکن است لازم باشد که دندان ها برداشته شده یا کشیده شوند.

علائم بیماری لثه عبارتند از:

• خونریزی هنگام مسواک زدن

• عقب نشینی لثه ها

• شل شدن دندان ها

• بوی بد دهان

بهترین راه برای مراقبت صحیح و سالم نگه داشتن لثه ها، مراقبت خوب از دندان های شما است. روزی دوبار مسواک بزنید و از نخ دندان نیز حتما استفاده کنید. برای معاینه و تمیز کردن حرفه ای دندان ها، مرتباً به دندانپزشک خود مراجعه کنید و در نهایت اگر سیگار می کشید، آن را ترک کنید.

۱۶. از راه‌های مراقبت از دندان‌ توجه به داشتن تغذیه مناسب است

اینکه بدانیم چه مواد غذایی برای دندان‌های ما مفید هستند و کدام مواد غذایی برای دندان‌های ما مضر هستند؛ به سلامت دهان و دندان ما کمک می‌کند.

۱۶.۱ غذاها و نوشیدنی‌هایی که باید از مصرفشان اجتناب کنید:

از مصرف بیش از اندازه‌ی شکر و آب نبات پرهیز کنید، زیرا باکتری‌های دهان برای تولید اسیدی که مینای دندان را تضعیف می‌کند و به دندان‌ها آسیب می‌زند به شکر نیاز دارند. هر بار که دندان‌ها در معرض شکر قرار می‌گیرند، فرآیند اتلاف مواد معدنی شروع می‌شود و می‌تواند یک ساعت زمان ببرد تا دهان به حالت PH بدون اسیدی طبیعی برگردد. از جمله مواد خوراکی که باید حدالامکان از خوردن آنها بپرهیزید:

• نوشابه

• آب نبات

• شیرینی‌ها و تنقلات شیرین

• شکلات

• کوکی‌ها

• فست فود (فست فودها هم حاوی میزان زیادی مواد قندی هستند)

۱۶.۲ مواد غذایی که برای دندان مفید هستند

یکی از راه‌های مراقبت از دندان و مؤثرترین عواملی که می‌تواند بر روی سلامت دندان‌های شما اثر گذاشته و باعث بروز تغییراتی در آن‌ها شود، تغذیه است. از این رو معمولا توصیه می‌شود که یک برنامه غذایی سالم برای خود انتخاب کنید تا هیچ مشکلی برای دندان‌های شما پیش نیاید. برخی از غذاهای مفید برای دندان‌ها عبارتند از:

• غذاهای سرشار از کلسیم و فسفر معمولا بهترین گزینه‌ها هستند که می‌توانند سلامت دندان‌ها را به دنبال داشته باشند.

• معمولا توصیه می‌شود برای داشتن دندان‌های سالم، به سراغ غذاهای دریایی حاوی فسفر بروید.

• سبزی‌هایی مانند کرفس، هویج، کاهو، خیار و … خاصیت باکتری‌کش دارند و می‌توانند ذرات و مواد غذایی باقی‌مانده در دهان را تا حد زیادی از بین ببرند.

• از غذاهای ترد مانند کرفس، هویج، کاهو و خیار زیاد استفاده کنید زیرا بهترین باکتری کش در دهان هستند و ذرات مانده در دهان را به سرعت از بین می‌برند

• ویتامین D موجود در برخی از مواد غذایی مانند روغن ماهی، زرده تخم‌مرغ و … در این زمینه کمک‌کننده است و می‌تواند دندان‌ها را در وضعیت بهتری قرار دهد.

• ویتامین C یکی از بهترین ویتامین‌ها برای سلامت دندان‌ها محسوب می‌شود. شما می‌توانید این ویتامین را در میوه‌ها و سبزی‌هایی مانند پرتقال، کیوی، کلم، فلفل دلمه، کلم بروکلی و … به دست آورید.

• اگر می‌خواهید همواره دهان خوشبو داشته باشید، می‌توانید هر روز یک عدد سیب میل کنید که خواص دیگری هم برای شما به دنبال دارد.

• استفاده از پنیر بهترین تغذیه برای از بین بردن میکروب های داخل دهان است و اما پنیرهای سفت بهترین گزینه هستند.

• استفاده از دمنوش های گیاهی برای از بین بردن آفت دهان و بوی بد دهان، پاکسازی دهان و هم چنین از بین بردن هرگونه باکتری سمی در دهان بهترین گزینه است.

• آدامس خوراکی جویدنی به دلیل داشتن افزایش مدام تولید بزاق در دهان ذرات و باکتری غذا مانده در دهان را به سرعت از بین می برد البته سعی کنید از آدامس های بدون قند و با طعم نعنا استفاده کنید.

راه‌های مراقبت از دندان‌های کودکان

دندانهای اولیه کودک، که گاهی اوقات دندانهای شیری به آنها می گویند، به اندازه دندان های دائمی آنها اهمیت دارد. دندان های شیری به کودک در جویدن و صحبت کردن کمک می کند. اگر کودک دندان شیری خود را به دلیل پوسیدگی از دست بدهد، این می تواند فضای دهان را مختل کرده و رشد صحیح دندان بزرگسالی او را با مشکل مواجه کند.

با این اوصاف، بهتر است مراقبت های خوب دندانپزشکی برای کودکان در دوران کودکیشان معرفی شود.

• هر روز لثه های نوزاد را با یک دستمال گرم و مرطوب، حتی قبل از اینکه دندان داشته باشد، پاک کنید. انجام این کار قندهای لثه را از بین می برد و می تواند به کودک کمک کند با احساس تمیز کردن دندان هایش آشنا شود.

• نوزادان و کودکان نوپا نباید با بطری یا لیوان حاوی مواد شیرین بخوابند. شیر و آب میوه حاوی قندهایی هستند که اگر به مدت طولانی روی دندان ها بمانند می توانند باعث پوسیدگی شوند.

• به کودکان نوپا اجازه دهید بین وعده های غذایی آب میل کنند.

• هنگامی که کودک دندان دارد، دوبار در روز با مسواک نرم مخصوص کودکان آن ها را مسواک کنید. از خمیردندان مخصوص کودکان استفاده کنید.

• والدین یا مراقبان باید دندان های کودک را برای آنها مسواک بزنند و یا آنها را زیر نظر داشته باشید تا مطمئن شوید خمیر دندان را تف نکنند.

• ADA توصیه می کند که کودکان در عرض 6 ماه از ظاهر شدن اولین دندان خود یا در 1 سالگی به دندانپزشک مراجعه کنند.

• والدین و مراقبان نباید وسایل غذا را با کودک به اشتراک بگذارند و یا پستانک ها را با دهان خودشان تمیز نکنند. هر دوی این اقدامات می توانند باکتری های ایجاد کننده حفره بزرگسال را به کودک منتقل کنند.

چگونه باید کودک را به رعایت بهداشت دهان و دندان علاقمند کرد؟

• اجازه دهید طرح و رنگ مسواک را خود کودک انتخاب کند.

• هنگام تهیه ی خمیر دندان توجه داشته باشید که طعم مورد علاقه کودک را خریداری کنید.

• برای کودک خود کتابهایی در مورد بهداشت دهان و دندان بخوانید یا ویدیوهایی را به او نشان دهید که بهداشت دهان و دندان را آموزش می دهد.

• هنگام مسواک زدن تایمر قرار دهید تا به مدت ۲ دقیقه کودک عمل مسواک زدن را انجام دهد.

• سعی کنید برای ترغیب کودک حین مسواک زدن، آهنگ مورد علاقه ی کودک را روشن کنید تا کودک با اشتیاق بیشتری مسواک بزند.

• برای برانگیختن ذوق کودک، برچسب های جایزه ای ستاره دار را پس از هر بار مسواک زدن به کودک جایزه دهید.

راه‌های مراقبت از دندان در طب سنتی

درست است که بخش زیادی از طب سنتی به صورت آکادمیک و علمی به اثبات نرسیده است؛ اما انجام بعضی از دستورات آن ضرری ندارد و حتی در بعضی از موارد می‌تواند اثربخش باشد.

هرچه استحکام دندان بیشتر باشد، دیرتر پوسیده شده و کمتر دچار آسیب می‌شود. شما می‌توانید با برخی از راهکارهای طب سنتی استحکام دندان‌های خود را افزایش دهید از جمله:

• هفته‌ای 2 الی 3 بار عسل را با مقدار کمی سرکه روی دندان‌های خود بمالید. این کار باعث پاک شدن جرم و سفید شدن دندان شده و استحکام دندان نیز افزایش می‌یابد.

• پوست تازه گردو را روی دندان بمالید. این کار باعث تقویت دندان‌ها می‌شود. از آنجایی که پوست گردو دارای خاصیت ضد میکروبی است، میکروب‌های سطح دهان و دندان را پاک کی‌کند. پوست گردو همچنین ضد قارچ بوده و با تنظیم ph سطح دهان، مانع از ایجاد عفونت می‌شود.

• جویدن مقداری کُندر باعث استحکام دندان شده و با تقویت لثه از بروز عفونت و پوسیدگی دندان در طولانی مدت جلوگیری می‌کند.

• در مطالعه‌ای که در سال‌های اخیر صورت گرفته است، ترکیبات اصلی میخک که شامل اوژنول و بتا کاریوفیلن هستند دارای خاصیت ضد میکروبی بوده و می‌توانند به عنوان یک عامل ضد باکتری طبیعی در برابر باکتری‌های بیماری زا، پوسیدگی زا و پریودنتال استفاده شوند.

  یکی از راه‌های مراقبت از دندان استفاده از چریش، آلوئه ورا، موم عسل، زردچوبه (خواص زردچوبه برای دندان درد)، برگ کاری و سیر نیز برای حفظ سلامت پریودنتال بسیار مفید است.

• مطالعاتی در مورد فعالیت ضد پوسیدگی عصاره اکالیپتوس به همراه سیر، پیاز، زنجبیل و عسل وجود دارد که همگی به جلوگیری از پوسیدگی و نیز کمک به سلامت دهان و دندان کمک می‌کنند.

• برای رفع دندان درد و گوش درد یک قطره از اسانس میخک و یا روغن آن را روی دندان بمالید، یا در گوش بچکانید .

• برای رفع دندان درد چوب زردچوبه را در دهان انداخته و بجوید.

• برای درمان التهاب لثه زردچوبه را دم کرده و آن را غرغره کنید

• جهت سفید کردن دندان خمیر دندان و نمک و عسل به این صورت که ۵ واحد عسل و دو واحد نمک مخلوط کرده و هفته یک بار از آن به صورت دلوک(مالیدن دارو به دندان از طریق انگشت) استفاده شود.

• درمان بیماری های عفونی و التهابی دهان و لثه می توان از گیاه آب بشقابی همراه با انار استفاده کرد.

منبع: جامعه خبري تحليلي الف