یک
جشنواره سی و هشتم در پردیس ملت، یکی از دوستان قدیمی را بعد از مدتها دیدم، از سر شوق به طرف او رفتم، برای روبوسی. بی‌آنکه بدانم چه تغییرات عجیب و غریبی در راه است تا دنیای ما و مناسباتش را دگرگون کند. در کمال تعجب خودش را عقب کشید. من از همه جا بی خبر، دلخور شدم، با اینکه دوستم گفت: مگه خبر نداری این مریضی چینی ها به ایران هم رسیده!
روزهای آغاز جشنواره بودکه این را شنیدم، اما به حساب وسواسی بودن او گذاشتم. جشنواره هم طبق سالهای پیش برگزار شد. شلوغ، پر از گپ و گفت و آدمهایی که خوشحال از کنار هم بودن لذت می‌بردند.
یک سال بعد کرونا اوج گرفته بود، خبری از واکسن نبود؛ عده زیادی روزانه از این بیماری مهلک که زندگی مان را زیر رو کرده بود می مردند. حرفش بود که جشنواره سی و نهم فجر را برگزار نکنند. ما هم چنان چشممان ترسیده بود که دل و دماغ فیلم دیدن نداشتیم. عاشق سینما هم که باشی؛ دوست نداری به قیمت فیلم دیدن جانت را از دست بدهی یا به قول دوستی «جانت را بگذاری کف دستت برای دیدن این فیلمها؟!»
این شد که جشنواره سی و نهم را خیلی ها بی خیال شدند؛ مخصوصا که هنگام برگزاری ظرفیت آن زیر یک سوم شد و ماهم گفتیم، باشد برای جوانترها که شوق بیشتری دارند و هم بدن قوی تری!
جشنواره سی و نهم به هر حال برگزارشد، در ظاهر با رعایت پرو تکل های بهداشتی، اما آنگونه که ما شنیدیم و دیدیم در عکسها، ماجرا شکل دیگری داشت.
دو
امسال اما وضعیت طور دیگری بود، همه سه دوز واکسن زده و قبراق خود را آماده جشنواره کردیم. در شرایطی که آمارها به شکلی امیدوار کننده پایین آمده بود، هم در تعداد ابتلا و هم در تعداد فوتی ها (که البته یک نفرش هم در واقع زیاد است!) اما شادی از اینکه که شاید این دنیای پر از اضطراب و مرگ و میر دوباره به روزهای قبل از کرونا نزدیک شده، دوام چندانی نداشت. سویه‌ی جدید امیکرون با سرعت واگیری به مراتب بیشتری از راه رسید و روزخوبمان را بد کرد.
این شد که جشنواره امسال هم برخلاف تصورما رفت زیر سایه سیاه کرونا. اگر چه سویه‌ی جدید به اندازه نوع دلتا مهلک و مرگبار نیست؛ اما آمار مبتلایان را با شیب بسیار تندی درست در روزهای منتهی به جشنواره چنان بالا برد که ترس به جان برخی از دوستان افتاد.
کسانی که در روزهای پیش برای رفتن به جشنواره سرودست می شکستند و حتی سر اینکه کدام سالن باشد، بحث می کردند، یکباره انگار نه انگار آن آدمهای مشتاق دیروزند، حتی بی خیال کارت‌های ورود به سالن رسانه های گروهی شده اند. به هر حال حق هم دارند، سینما هر قدر هم مهم باشد از جان آدمیزاد که مهمتر نیست.
با این حال ما تصمیم گرفتیم، برخلاف دو سال گذشته به روال ایام ماضی برای تان بنویسیم که در این جشنواره چه خبر است.تا خدا چه خواهد و آرزو می کنیم اوضاع بدتر از این نشود که جشنواره با ترس و لرز حسنی ندارد.
سه
گذشته از ماجرای کرونا که در این یکی دوساله به حواشی جشنواره اضافه شده، پیش از این همیشه مهمترین حواشی جشنواره حول سه چیز میگشت: اول و از همه مهمتر فیلمهای آن، دوم هیات داوران جشنواره و سوم محل و نحوه برگزاری آن.
پیش درآمد جشنواره امسال هم همینطور کلید خورد. با خبرهای راست و دروغ درباره فیلمهایی که درجشنواره امسال قرار بود ببینیم اما از همان ابتدا پیدا بود که نباید به این اخبار چندان دل خوش کرد. مانند اخبار مربوط به فیلم قاتل اهلی ساخته حمید نعمت الله که دو سه سالی است با وعده نمایش آن دل جماعت مشتاق را آب می‌کنند. اما در نهایت همانطور که عادت کرده ایم، گردانندگان جشنواره با هزار دلیل و بهانه از قبول و نمایش آن، حتی برای داوران جشنواره هم طرفه می‌روند. بعضی فیلمها هستند که نان شهرت سازنده و جذابیت بازیگرانشان را می خورند، اما تجربه نشان داده حتی اگر آثاری دیدنی هم باشند، نحوه داوری ها پر از اگر و اما باعث می شود، به خصوص آنکه سازندگانشان اصلا میلی برای نمایش فیلمشان در جشنواره نداشته باشند. همانند فیلم جنگ جهانی سوم ساخته هومن سیدی.
البته بعضی فیلمها نیز همانند برادران لیلا ساخته سعید روستایی با وجود همه انتظارها خودش به جشنواره نرسید. سرانجام هم بعد از کش و قوس های فراوان، لیست فیلمهای حاضر درجشنواره بیرون آمد که پیش بینی ها حکایت از انگشت شمار فیلمهای دیدنی دارد که امیدواریم پیش بینی غلطی باشد و شاهد معجزه‌ای باشیم بخصوص میان فیلم اولی ها.
ترکیب هیئت داوران هم همیشه در جشنواره محل بحث بوده است. طبیعی است که اختلاف سلیقه همیشه وجود دارد، اما چهره‌های موجه بسیاری بوده اند که جایشان در این میان خالی بوده و چهره‌هایی هم بوده اند که چند بار بر مسند داوری جشنواره تکیه زده اند. در جشنواره امسال هم سعی شده از صنوف مختلف سینما نماینده ای در هیئت داوران وجود داشته باشد. آهنگسازش مجید انتظامی است، فیلمسازش جعفری جوزانی و باشه آهنگر، فیلمبردارش محمد داوودی، فیلمنامه نویسش مهدی سجاده چی، منتقدش پژمان لشکری پور و دست آخر بازیگرش شهاب حسینی. البته سه چهارتایی از این داوران تجربه تهیه کنندگی هم دارند و می توان از این جهت هم خیال این صنف راحت باشد.
حضور این ترکیب داوری حاشیه جالبی هم داشت آن هم کنار کشیدن مسعود کیمیایی و پسرش از جشنواره. البته خائن کشی در جشنواره نمایش داده می شود و فقط کیمیایی پدر و پسر از داوری شدن انصراف داده اند. خوب یا بد کیمیایی هیچوقت در جشنواره تحویل گرفته نشده، حالا هم شهاب حسینی با آن جنجالهای چند سال پیشش علیه کیمیایی، در هیئت داوری حضور دارد، به همین خاطر عجیب نیست کیمیایی ترجیح داد عطای جشنواره را به لقایش ببخشد. البته باید واقع بین بود که جایزه فجر چیزی به کیمیایی اضافه نمی کند.
