به گزارش الف، چند روزی است که خبر تشدید بیماری «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه سعودی و انتقال او به بیمارستان تبدیل به یکی از تیترهای اصلی رسانههای عربستان و همچنین سایر کشورهای منطقه شده است. دیوان پادشاهی عربستان با صدور بیانیهای اعلام کرد که ملک سلمان بن عبدالعزیز برای انجام برخی معاینات پزشکی به بیمارستان رفته است و سپس منابع سعودی اعلام کردند که او برای مدتی در بیمارستان بستری خواهد بود.
پیشتر برخی منابع خبری به نقل از اطبای معالج ملک سلمان اعلام کرده بودند که وی از تشویشهای ذهنی ناگهانی و مقطعی، عدم تمرکز، ترس و اضطراب فزاینده روزانه، عدم تعادل و عدم قدرت تصمیم گیری رنج میبرد. او چندین بار نیز طی دو سال گذشته در بیمارستان بستری شده بود.
درحالی که منابع وابسته به دربار پادشاهی عربستان تلاش میکنند انتقال ملک سلمان به بیمارستان را یک مسئله عادی جلوه داده و وانمود کنند که او در سلامتی کامل است؛ اما رسانهای شدن این خبر سوالاتی درباره پشت پرده آن به وجود میآورد.
از چند ماه قبل غیبت شاه سعودی در محافل مهم داخلی و خارجی عربستان علامت سوالهایی درباره اینکه او بیمار است به وجود آورده بوده و حتی برخی معتقد بودند که «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی پدرش را در حبس خانگی قرار داده است. منابع آگاه گزارش میدهند که از دو سال گذشته ملک سلمان اغلب اوقات خود را در شهر ساحلی نئوم میگذراند و اداره امور کشور عملا به محمد بن سلمان سپرده شده است.
پرواضح است که زوال عقلی یا بیماریهای جسمانی پادشاه سعودی مسئلهای قدیمی بوده و طی چند سال گذشته این خبر بارها منتشر شده است. اما شیوع اپیدمی کرونا تبدیل به فرصتی شد تا بن سلمان پدرش را به بهانه مصون ماندن از این بیماری، از انظار عمومی دور کند. روزنامه انگلیسی گاردین در گزارشی به همین منظور نوشت که کرونا فرصت لازم را به بن سلمان برای کنار زدن پدرش داد و بیتردید این محمد بن سلمان است که اکنون عربستان سعودی را اداره میکند نه پدر او.
اکنون نیز که بن سلمان توانسته در سایه بحران اوکراین و تنشهایی که میان عربستان و آمریکا به وجود آمده تا حدی انزوای خود از جامعه بینالمللی را کاهش دهد، می تواند از مسئله بیماری ملک سلمان به منظور تثبیت موقعیت خود استفاده کند. بعد از روشهای انتقامجویانهای که «جو بایدن» رئیس جمهور ایالات متحده در واکنش به پاسخ منفی بن سلمان مبنی بر افزایش تولید نفت، در قبال وی پیش گرفته به نظر میرسد که محمد بن سلمان قصد دارد ثابت کند حاکم واقعی عربستان در حال حاضر وی بوده و آمریکاییها باید این را بپذیرند.
از طرف دیگر ولیعهد سعودی زمان فعلی را برای محکم کردن جای پای خود جهت رسیدن به تاج و تخت پادشاهی مناسب میبیند. با آنکه محمد بن سلمان با حذف رقبای سیاسی و رقیبان خانواده و سرکوب تاجران و مخالفان، قدرت خود را تحکیم کرد؛ اما نقش ملک سلمان در این میان همواره مورد بحث بوده است. پرواضح است که حذف ملک سلمان به همان روشی که شاهزادگان و مخالفان بن سلمان حذف شدند، تبعات جبرانناپذیری برای ولیعهد جاه طلب سعودی دارد و او به یکباره قادر به کنار زدن پدرش نیست.
فعالیتهای سلمان بن عبدالعزیز در این مدت به گفتوگوی تلفنی و سخنرانیهای مجازی کوتاه و تقطیع شده و حضور مجازی در جلسات هیأت وزیران محدود شده است. حتی زمانی که امانوئل ماکرون، رئیسجمهور فرانسه به ریاض آمد، این محمد بن سلمان بود که به استقبال وی رفت. در جریان ورود رهبران کویت، امارات، قطر، عمان و بحرین به عربستان در ماه دسامبر ۲۰۲۱ نیز عدم حضور پادشاه سعودی در مراسم استقبال کاملا به چشم میآمد.
در این میان تغییر سیاستهای «رجب طبیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه نیز به کمک بن سلمان آمده است. اردوغان که از زمان قتل «جمال خاشقجی» منتقد سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول، در موضع دشمنی با بن سلمان قرار گرفته بود، طی 2 هفته گذشته در میان استقبال گرم بن سلمان وارد عربستان شد و به این ترتیب خط بطلانی بر پرونده قتل خاشقجی که از مهمترین معضلات شاهزاده جوان سعودی بود کشید.
در هرصورت عدم صلاحیت روانی و جسمانی ملک سلمان برای اداره عربستان مسئله محرزی بوده و روشن است که زمام امور در دست بن سلمان قرار دارد؛ اما به نظر میرسد که ولیعهد سعودی به این نتیجه رسیده شاید بازه زمانی فعلی و صحبت درباره بیماری ملک سلمان بهانهای باشد برای اینکه قبل از مرگ پدر، تاج و تخت پادشاهی به وی (محمد بن سلمان) منتقل گردد.